Historische achtergrondkaarten

2017-11-13 10:36:40

Het is alweer een paar jaar geleden dat de National Library of Scotland historische kaarten van Groot-Brittanië als tiles ter beschikking stelde. Tiles zijn plaatjes van 256x256 pixels die voor meerdere zoomlevels opvraagbaar zijn via één url, waarbij de z (zoom), x en y waarden variabel zijn.

De url van genoemd Brits voorbeeld is 'http://nls.tileserver.com/nls/{z}/{x}/{y}.jpg', en op http://geojson.io/ kun je deze kaartlaag in werking zien door deze url te op te geven onder Meta > Add map layer en naar het Verenigd Koninkrijk te navigeren.

In geojson.io kan je de kaart bekijken en geometrieën intekenen bovendien (mocht je bijvoorbeeld de lijncoördinaten van een inmiddels verdwenen weg nodig hebben). Je kan zo'n laag ook makkelijk in een eigen kaartapplicatie tonen, wat tal van mogelijkheden biedt voor zowel onderzoek als presentatie.

Er wordt steeds meer historisch kaartmateriaal gegeorefereerd. Vrijwilligers hebben voor het Stadsarchief Amsterdam onlangs meer dan 4500 kaarten van coördinaten voorzien. Vergelijkbare projecten lopen in Leiden en Groningen. Al die gegeorefeerde kaarten zijn relatief eenvoudig als tiles aan te bieden, het zou geweldig zijn als collectiehouders ze op die manier publiek beschikbaar maken.

De Leidse gegeorefereerde kaarten worden al standaard als tiles aangeboden, op de export tab van de zeil- en ijskaart hieronder is de url 'http://warper.erfgoedleiden.nl/maps/tile/543/{z}/{x}/{y}.png' te vinden.

Webmapper biedt een aantal Amsterdamse kaarten via een tileserver aan. De kaart van Loman van rond 1860 is met de url 'http://maps.geocoders.nl/dgg/og06mu2w/{z}/{x}/{y}.jpeg' in geojson.io of andere applicaties op te vragen. Heel handig om verdwenen straten in te tekenen.

Of Vismarkten, zoals die hierboven op de Nieuwmarkt. In geojson.io een eenvoudig klusje - met rechts de coördinaten van de polygoon.

Wat ik nog niet heb kunnen vinden, is een goed overzicht van Nederlandse historische kaarten die op deze manier beschikbaar zijn. Of heb ik eroverheen gekeken?

Topotijdreis is natuurlijk de ultieme bron voor hen die de veranderingen in het Nederlandse landschap in de 20ste eeuw willen bestuderen. De kaarten zijn als tiles beschikbaar, maar alleen in het rijksdriehoekstelsel, en niet in de standaard WGS84 projectie die door bijvoorbeeld geojson.io gebruikt wordt. In de blog TopoTijdReis kaartlagen in QGIS wordt uitgelegd hoe je TopoTijdReis lagen van een willekeurig jaar wel in het opensource pakket QGIS kunt gebruiken.